ارزش گذاری دارایی های فکری

انسان موجودی اجتماعی وصاحب تفکر است و با این موهبتی که خداوند در نهادش قرارداده، همیشه درصدد خلق ایده ها، روش ها، آثار و ابزار جدید است تا پرنده ی باورها واندیشه هایش را از حصار ذهن آزاد ساخته و با پرواز در آسمان خلق، همگان را به همراهی با خود فراخواند.حقوق مالکیت فکری که به دو شاخهی اصلی حق مولف یا حق کپی رایت و مالکیت صنعتی تقسیم می شود، امروزه به عنوان یکی از مسائل زیربنایی سیاست مدرن اقتصادی وابزار مهم و اساسی، برای رشد اقتصادی و با ارزش ترین سرمایه در معاملات و داد و ستد های تجاری تلقی می گردد.حق مولف، مربوط است به آفرینش های فکری انسان در زمینه های ادبی و هنری که حق پدیدآورنده ی آثارادبی، هنری و علمی در نامیده شدن اثر به نام او و نیز حق انحصاری وی در تکثیر، تولید، عرضه، اجرا و بهره برداری ازاثر خود است. پدیدآورنده برای کسب منفعت و بهره مندی همگان، اقدام به واگذاری حقوقش می نماید و ارزش-گذاری این گونه دارایی ها، هم در زمان انتقال و هم برای محاسبه ی سرمایه اشخاص و همچنین، در موارد نقض حقوق آثار ادبی و هنری و محاسبه ی خسارت ناشی از نقض، از اهمیت ویژه ای برخورداراست .بخش مهم دیگر از، دارایی های فکری، مالکیت صنعتی است که خود به سه شاخه ی مهم اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی تقسیم می گردد. دنیای امروز دنیای علم وتکنولوژی و رقابت است و تمام افرادی که در دنیای تجارت گام می نهند، درپی به دست آوردن منفعت و کسب سود بیشترهستند. امروزه دیگر سرمایه ی افراد و شرکت ها ازصورت صرفاٌ مادی خارج گردیده و بیشترین سرمایه ی آن ها را دارائی های ناملموس و غیرمادی تشکیل می دهد و نیزمحرکه های اصلی تولید درعلم اقتصادنوین را عواملی نظیر فناوری اطلاعات، طراحی، نرم افزار، دانش واستعدادهای افراد و سرمایههای فکری تشکیل می دهد. درچنین شرایط پیچیده ای، ارزش گذاری دقیق و قابل اعتماد دارایی های اشخاص دشوار شده است و با توجه به این که روش های متداول حسابداری، این گونه دارایی ها را محاسبه و درارزش یابی کل منظور نمی کند، فاصله بین ارزش بازار شرکت ها وارزش دفتری روز به روز بیشتر می شود. این فاصله به ویژه در شرکت های مبتنی بر دانش وشرکت های متکی به فناوری پیشرفته، وسیع تر است. درسال1997ارزش بازارشرکت مایکروسافت، معادل1488میلیارد دلارتعیین شد. این مبلغ ک برابر مجموعه ارزش سهام شرکت های بوئینگ، مک دونالد و شرکت بوش بود، 13.4برابر ارزش دفتری شرکت را نشان می داد. به بیان دیگرتنها7دصد ارزش بازارشرکت مایکروسافت، با استفاده ازروش های متعارف حسابداری، اندازه گیری وبه عنوان دارایی های فیزیکی در ترازنامه منعکس شده بود و93 درصد بقیه، عبارت ازدارایی های نامشهود شرکت، شامل دانش و سرما یه های فکری، تحقیق و توسعه، نام واعتبارشرکت بود .? درسال1994تحقیق انجام یافته در2000شرکت آمریکایی نشان دادکه دارایی های مشهود(فیزیکی)، فقط یک سوم ارزش بازار را تشکیل می دهد. این تفاوت به هنگام ادغام و خریدشرکت ها محاسبه و منعکس می شد . دارایی های فکری تنها به شرکت ها و موسسات تعلق ندارد، بلکه اشخاص حقیقی نیز دارندگان این اموال هستند و ارزش این اموال، برای مقاصد مختلف باید محاسبه گردد . به طور مثال، مخترعی که حاصل خلاقیت و تحقیقات و تلاش خود را به شکل اختراع درآورده است، برای کسب سود و عرضه عمومی محصولش نیاز به تجاری سازی آن دارد، یعنی حقوق مادی ناشی از اختراعش را به تولیدکننده واگذار مینماید، تا از این طریق هم کسب منفعت نماید و هم افراد جامعه از ابتکارش بهره مند شوند. امروزه تجاری سازی به یکی از ارکان مهم فرآیند نوآوری تکنولوژی تبدیل گردیده است. علیرغم پذیرش موضوع تجاری سازی از سوی محققان، شواهد متعدّد، از سراسردنیا حاکی ازآن است که هرچند تعداد کثیری ازتحقیقات ازنظرتکنیکی موفق بوده اند، اما تنها درصد اندکی از آن ها درزمینه ی تجاری سازی به موفّقیت، دست یافته اند، که این امر نشان دهنده ی پیچیدگی فرآیند تجاری سازی می باشد. ازجمله فعّالیت های دشوار، در زمینه ی تجاری سازی محصولات و دانش فنی، ارزش گذاری و قیمت گذاری آن ها می باشد. ازآن جا که یک دانش فنی، بعضاٌ از ارزش غیرملموس برخوردار است، تبدیل کردن ارزش غیر ملموس به صورت ملموس و بیان آن به زبان پولی، دشواری این امر را افزایش می دهد. فقدان قیمت مناسب برای ارائه به بازار وعدم وجود یک راهنمای مناسب برای ارائه ی قیمت، باعث شده است تا بسیاری از شرکت ها، کالا و یا تکنولوژی هایی که با قیمت خواسته بازار انطباق ندارد را به بازار سرازیرکنند. نکته ی دیگر، مشخص نبودن تمامی عوامل تأثیرگذار برقیمت، دانش فنی و نحوه ی تاٌثیر هرکدام ازعوامل در قیمت می باشد. براین مبنا درمطالعات مختلف ازطریق مدل ها و روشهای مختلف ارزش گذاری دانش فنی، به نوعی مجموعه ای از عوامل موثر، شناسایی و با ارزیابی میزان تأثیر هرکدام، تخمینی از قیمت واقعی یک دانش فنی، برآورد میشودکه به همه این چالشها و راه حلهای آن، در فصل سوم می پردازد. از سوی دیگر علائم تجاری که مهمترین خاصیت آن، کنترل کننده ی منشاء و کیفیت محصول و خدمات است که از طریق قراردهایی مثل لیسانس و یا فرانچایز منتقل می-گردد، امروزه در سطح جهان اهمیّت ویژه ای یافته است و با مسئله ی ارزش گذاری این علائم و حقوق ناشی از انتقال آن مواجهیم که به سهولت انجام نمی گیرد و نیاز به بررسی و تعمق زیادی دارد . بخش سوم مالکیت های صنعتی که طرحهای صنعتی است و در حدوسیعی در تولیدات صنعتی و صنایع دستی ازقبیل ساعتها، جواهرآلات، اسباب خانگی، مبلمان، لوازم الکتریکی، وسایل نقلیه و... مورد استفاده قرار میگیردو این پایان نامه با معرفی موارد فوق الذکر به نحوی ارزش گذاری ان ها می پردازد.